Mpango wa Mwaka wa Shirika la Wikimedia Foundation/2025-2026/Mitindo ya Ulimwengu

This page is a translated version of the page Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends and the translation is 91% complete.

Outdated translations are marked like this.

Kila mwaka, Shirika la Wikimedia Foundation linapoanzisha upangaji wake wa mwaka kwa mwaka ujao, tunatengeneza orodha ya mitindo ambayo tunaamini kuwa inaweza kuathiri kwa kiasi kikubwa muktadha ambao harakati na miradi ya Wikimedia hufanya kazi. Tunatambua mienendo mahususi ya mtandaoni ambayo ni muhimu zaidi kwa dhamira yetu, kama vile mabadiliko ya jinsi na mahali ambapo watu hutafuta na kuchangia taarifa mtandaoni, kuongezeka kwa taarifa potofu na taarifa zisizo sahihi katika nafasi za mtandaoni, na kubadilika kwa udhibiti wa watoa taarifa mtandaoni. Uchambuzi huu unaturuhusu kuanza kupanga kwa swali elekezi, "Ulimwengu unahitaji nini kutoka kwa Wikimedia sasa?"

Swali hili ni kichocheo cha mazungumzo na katika harakati. Kama ilivyokuwa miaka iliyopita, mienendo iliyo hapa chini inaonyesha jinsi mazingira yetu ya sasa ya kiteknolojia, kijiografia na kijamii yanaonekana tofauti sana na siku za kuanzishwa kwa Wikipedia, na jinsi gani tunapaswa kuendelea kubadilika na kukua. Kila mmoja utaunda mpango wetu wa mwaka pamoja na mikakati inayoathiri mustakabali wetu—kutoka kuwalinda vyema Wanawikimedia kwa zana dhabiti za teknolojia na hatua za uaminifu na usalama hadi majaribio ambayo huleta maudhui ya Wikimedia kwa watazamaji kwa njia mpya.

Mabadiliko kuhusu jinsi na mahali ambapo watu hupokea na kuchangia taarifa

Uaminifu katika taarifa mtandaoni unapungua na makubaliano ya pamoja kuhusu ni taarifa gani ni za kweli na zinazoaminika yanasambaratika

Mwaka jana, tulibaini kuwa watumiaji wamepagawa na habari za mtandaoni na wanazidi kutaka zidadavuliwe na watu wanaoaminika. Kwa kuzinduliwa kwa maoni ya Google AI na bidhaa zingine za utafutaji za AI, watu wengi wanaotafuta maelezo kwenye wavuti sasa wanasaidiwa na AI. Hata hivyo, utafutaji unaosaidiwa na AI bado haujapita njia nyingine ambazo watu hupata taarifa (k.m., kupitia injini ya kawaida ya utafutaji ya wavuti au kwenye majukwaa ya kijamii). Hata hivyo, tunaona kwamba mwelekeo tuliobainisha mwaka jana wa kutegemea watu wanaoaminika umeimarika zaidi: watu wanazidi kutilia shaka mamlaka ya maarifa ya jadi, kama vile [taasisi na vyombo vya habari vya serikali https://www.edelman.com/sites/g/files/aatuss191/files/2024-02/2024%20Edelman%20Trust%20Barometer%20Global%20Report_FINAL.pdf], na badala yake kugeukia idadi inayoongezeka kwa watu maarufu mtandaoni, ambao wana athari kubwa zaidi kwa kile ambacho watu wanakikubali na kuamini. Watu mashuhuri mtandaoni (k.m., wanapodcast, wanablogu) kwenye mifumo ya kijamii sasa huchangia zaidi katika matukio muhimu kama vile uchaguzi wa kisiasa duniani. Kwa kutafuta watu wanaoshiriki itikadi na demografia zao, watu wanazidi kuishia katika [Viputo vya vichujio vya https://www.axios.com/2024/03/25/news-media-filter-bubble-different-realities vilivyotengwa ambavyo vinatenganisha makubaliano ya pamoja kuhusu ukweli].

Watu hushiriki kwa hamu katika nafasi za mtandaoni zinazotoa muunganisho mzuri

Ikiwa ni tovuti ambayo inategemea michango na muda wa mamia ya maelfu ya Wanawikimedia, tunafuata kwa karibu mienendo ya wapi na jinsi ambayo watu wanahangia mtandaoni. Mwaka jana, tuliangazia kwamba watu sasa wana njia nyingi za kuridhisha na nzuri za kushirikisha maarifa mtandaoni. Mwaka huu, tunaona kwamba watu duniani kote wanajiunga na kushirikisha kwa hamu ujuzi na utaalamu wao katika vikundi vidogo vinavyotegemea maslahi (kwenye majukwaa kama Facebook, WhatsApp, Reddit na Discord). Majukwaa hayazinazidi kuwa maarufu duniani na hufanya watu wajisikie vizuri zaidi kushiriki kuliko chaneli zenye masuala ya ujumla ya kijamii. Msingi wa kujitolea wa watu waliojitolea kudumisha jumuiya hizi, wakifanya shughuli muhimu kama vile udhibiti na ushauri wa wageni.

Kwa vijana haswa, michezo ya kubahatisha imekuwa nafasi shirikishi ambayo inashindana na mitandao ya kijamii. Jumuiya za michezo ya kubahatisha zimeundwa kwenye majukwaa kama vile Discord na Twitch, ambapo watu hushirikiana kuunda na kushiriki kikamilifu - kupanga matukio au kusimamia maudhui na tabia ya mtumiaji - si kucheza tu. Majukwaa yanatumia michezo ili kuendesha shughuli ya watumiaji kwenye bidhaa zisizohusiana, kama vile sehemu ya ya michezo yenye inayofanikiwa ya The New York Times.

Watu wana muda mfupi wa kutumia kwenye shughuli za mtandaoni, na tunashuku kuwa sababu moja ya kupungua kwa idadi ya watu wapya wanaojiandikisha kama wahariri kwenye miradi ya Wikimedia - ambayo ilianza 2020-2021 na inaendelea hadi sasa - inaweza kuwa inahusiana na kuongezeka kwa umaarufu na kuvutia kwa kushiriki katika baadhi ya nafasi hizi za mtandaoni zenye kuridhisha.

Mabadiliko katika jinsi taarifa za mtandaoni zinavyosambazwa na kudhibitiwa

Taarifa za kidijitali ambazo zinaundwa na kuthibitishwa na wanadamu ndiyo nyenzo ya thamani zaidi katika vita vya jukwaa la teknolojia ya AI

Mwaka jana tulitabiri kuwa AI itakuwa ni silaha katika kuunda na kueneza habari potofu mtandaoni. Mwaka huu, tunaona kwamba [maudhui ya AI ya ubora wa chini ya https://web.archive.org/web/20240926232549/https://nymag.com/intelligencer/article/ai-generated-content-internet-online-slop-spam.html yanatolewa sio tu ili kueneza habari za uongo, lakini kama mpango wa kupata utajiri wa haraka, na mtandaoni zimetapakaa]. Maelezo ya ubora wa juu ambayo yametayarishwa na binadamu kwa njia ya kuaminika yamekuwa bidhaa inayopungua na ya thamani ambayo [majukwaa ya teknolojia ya https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/multiple-ai-companies-bypassing-web-standard-scrape-publisher-sites-licensing-2024-06-21/ yanaharakisha kuondoa kutoka kwenye wavuti] na kusambaza kupitia matumizi mapya ya utafutaji (AI na utafutaji wa jadi) kwenye mifumo yao. Wachapishaji wa maudhui yaliyoundwa na binadamu mtandaoni katika tasnia nyingi (kwa mfano, nyingi kati ya [makampuni makubwa ya habari na vyombo vya habari https://www.brookings.edu/articles/can-journalism-survive-ai/ duniani kote]) wanajibu kwa kujadili mikataba ya utoaji leseni ya maudhui na kampuni za AI na kuanzisha ngome ili kujilinda dhidi ya matumizi mabaya tena. Vizuizi hivi vinapunguza zaidi upatikanaji wa taarifa za bure na zenye ubora wa juu kwa umma kwa ujumla.

Mapambano juu ya taarifa zisizoegemea upande wowote na zinazoweza kuthibitishwa zinatishia ufikiaji wa miradi ya maarifa na wachangiaji wake

Mwaka jana, tuliangazia kwamba udhibiti ulimwenguni pote huleta changamoto na fursa kwa miradi ya kushirikishana habari mtandaoni ambayo hutofautiana kulingana na mamlaka. Mwaka huu, changamoto za kushirikisha taarifa zilizothibitishwa, zisizoegemea upande wowote mtandaoni zimeongezeka sana. Makubaliano ya umma kuhusu maana ya dhana kama vile "ukweli" na "kutopendelea upande wowote" yanazidi kugawanyika na kuwekwa kisiasa. Vikundi vya maslahi maalum, washawishi, na baadhi ya serikali wanadhoofisha uaminifu wa vyanzo vya mtandaoni ambavyo hawakubaliani navyo. Wengine pia hujaribu kunyamazisha vyanzo vya habari kupitia madai ya kuudhi.

Ulimwenguni, idadi inayoongezeka ya sheria zinazolenga kudhibiti majukwaa ya teknolojia ya mtandaoni haitoi nafasi kwa majukwaa yasiyo ya faida ambayo yanapatikana kwa manufaa ya umma, kama vile mipango ya sayansi huria, hazina ya maarifa na urithi wa kitamaduni na hifadhi za mtandaoni. Udhibiti wa mtandaoni wa Saizi moja inafaa zote unaweza kutishia faragha ya mchangiaji na hadhira kwenye mifumo hii, na kuhatarisha mazoea ya kusimamia maudhui ya jumuiya. Kwa mfano, sheria ambazo zinaweza kulazimisha mifumo kuthibitisha utambulisho na kufuatilia vitendo vya wageni au wachangiaji zinaweza kuhatarisha faragha na usalama wa watu kufikia au kushiriki taarifa. Kanuni zinazohitaji mifumo kuondoa mara moja maudhui yaliyoitwa taarifa potofu zinakwenda kinyume na ulinzi uliojengewa ndani ili kushughulikia taarifa potofu kwenye mifumo inayofanya kazi kwa makubaliano ya jumuiya, na zinazotanguliza usahihi badala ya faida.

Soma zaidi na ujiunge na mazungumzo kuhusu jinsi ya kuimarisha mtazamo usioegemea upande wowote wa Wikipedia.

Idadi ya watumiaji walio na haki zilizopanuliwa imepungua

Uendelevu wa muda mrefu wa Wikipedia unategemea kuongezeka kwa kasi kwa watumiaji wapya ambao huchangia maudhui bora na kubaki kushiriki. Katika tovuti za Wikimedia, wafanyakazi wa kujitolea wanaoaminika hufanya kazi—za kiufundi na kijamii—ili kuweka miradi ya Wikimedia na jumuiya zao ziendeshwe kwa urahisi na usalama. Hata hivyo, utafiti wa hivi majuzi unaonyesha kupungua kwa watumiaji walio na haki zilizoongezwa, na hivyo kusababisha changamoto kwa ukuaji na afya ya jumuiya.

Watumiaji walio na haki zilizoongezwa - kikundi kinachojumuisha wasimamizi, watendaji, na idadi ya majukumu mengine yenye ufikiaji wa hali ya juu - wana jukumu kubwa katika afya ya miradi ya Wikimedia, kuzuia madhara na kutengeneza njia kwa mabadiliko chanya. Watumiaji walio na haki zilizoongezwa wanawakilisha njia ya kuwezesha miradi yetu kuwa ya vizazi vingi.

Soma zaidi na ujiunge na mazungumzo kuhusu mipango ya kiufundi na kijamii ya Shirika ya kusaidia watumiaji walio na haki zaidi.

Nini kinafuata na jinsi unavyoweza kujiunga na mazungumzo

Kama ilivyo kwa mujibu wa masasisho yetu ya awali kwa jamii kuhusu mitindo, hii si orodha pana ya vitisho na fursa zinazokabili harakati zetu, bali ni njia ya kuanza kujadiliana na kupangilia jinsi ya kukidhi kile ambacho ulimwengu unahitaji kutoka kwetu sasa tunapoanza kupanga mipango ya mwaka ujao wa fedha. Mapema mwaka huu, Afisa Mkuu wa Bidhaa na Teknolojia Selena Deckelmann alialika jumuiya yetu ya kimataifa kushiriki mitindo na mabadiliko ambayo ni muhimu zaidi kwao - tunakuhimiza uendelee na majadiliano kwenye ukurasa huu wa majadiliano. Katika miezi ijayo, Shirika la Wikimedia Foundation litachapisha rasimu ya mpango wake wa mwaka ili kuweka wazi kazi yetu inayopendekezwa kwa mwaka ujao katika kukabiliana na mitindo hii. Baadhi ya kazi tayari zinaendelea; kwa mfano, ili kukabiliana na kushuka kwa wahariri wapya, tunaongeza aina mpya ya “ kaguzi za hariri,” mitiririko mahiri ya kazi ambayo hurahisisha uhariri mzuri wa vifaa vya mkononi kwa wanaoingia na kuongeza uwezekano wao wa kuendelea kuchangia. Tunatazamia mazungumzo zaidi ya jumuiya kuhusu jinsi tunavyoweza kulinda na kukuza miradi yetu ya maarifa huria katika mazingira yanayobadilika ya kijamii na kiufundi.