WMDOC/Wikipedia leaflet/ceb
Unsa ang Wikipedya?
Handurawa ang usa ka kalibotan diin ang matag tawo libreng makagamit sa kolektibong kahibalo sa katawhan. Mao kanay among gibuhat.
Ang Wikipedya usa ka walay bayad nga ensayklopedya nga mahimong mabasa ug mausab ni bisan kinsa.
Usa ka internasyonal nga proyekto
Ang Wikipedya nagsugod isip usa ka proyekto sa pinulongang Ingles kaniadtong Enero 15, 2001. Kini gisundan sa Alemang edisyon, ug dayon sa daghang uban pang mga pinulongan. Bisan kon ang Ingles nga Wikipedya, nga may labaw usa ka milyon ka mga artikulo, maoy kinadak-ang Wikipedya, may labaw sa tulo ka milyong mga artikulo na sa labaw pa sa 150 ka mga pinulongan, ang uban dagko, ug uban mao pa lamay pagsugod.
Walay si bisan kinsa nga nakahibalo sa tanan apan ang matag usa may nahibaw-an
Ang Wikipedya gisugdan sa pagtuo nga ang matag usa may kahibalo nga ilang ikapaambit sa uban. Ang edad sa among mga editor gikan sa siyete anyos ngadto sa siyenta anyos, ang matag usa kanila nagpaambit og ginagmayng mga butang aron kini mahimong kinadak-an ug kinamasangkarong pagtinabangay edukasyonal. Kami nagatuo nga ang matag usa may katungod nga makat-on, apan usab nga ang matag usa may mga kahibalo nga ilang mapaambit sa uban.
Kinsa ang mga tawo sa katilingban sa Wikipedya?
Sa Wikipedya si bisan kinsa mahimong mohimo ug mousab og usa ka artikulo dihadiha, busa ang usa ka artikulo walay usa ka tagsulat. Daghang mga tawo ang nagtinabangay sa paghimo sa usa ka artikulo, nagpaambit sa ilang nahibaw-an aron mausab ug mas mapahan-ay pa ang sulod sa usa ka artikulo. Ang resulta mao ang usa ka walay-kataposang "gitrabahong artikulo."
Ang mga magtatampo mahimong magparehistro, apan kini wala gikinahanglan. Daghan sa among maayong mga artikulo tungod sa mga wala-mailhing mga magtatampo nga nakabantay og usa ka butang diri ug usa ka butang didto nga puydeng dugangan. Daghan kanila naengganyo nga magpabilin sa komunidad, ug ngani nahimo nang integral nga sakop sa katilingban. Ang among palisiya sa walay gipihang panlantaw nag-agni sa mga tawo nga may managlahing panlantaw sa usa ka isyu nga magkasabot aron sulaton ang usa ka artikulo. Kon dili malikayan ang panaglalis, may mga mekanismo kami aron kini mahilot dayon.
“Mahimo mong usbon kining maong panid karon dayon!”
Ang yawe sa pagkamalamposon sa Wikipedya mao ang inobatibong programa sa kompyuter nga gitawag og “wiki.” Kini gimugna ni Ward Cunningham kaniadtong tuig 1995, ug naghimong posible sa pagmugna og usa ka dinamikong balayan (web site), diin ang tanang gumagamit mahimong mousab sa usa ka panid sa labing madali ug masayong paagi, ginamit ang ilang mga kaugalingong brawser. Sayon kini. Paspas kini. Wiki kini!
Wikiwiki – “paspas” sa Hawayan
Ang pinulongang wiki, gitawag nga wikitext, may sayon kay sa HTML. Intwitibo kini, busa si bisan kinsa mahimong makat-on sulod lamang sa pipila ka minuto. Pananglitan, aron pahandagon ang teksto, liboti kini sa duha ka kudhit (apostrophe); paggamit og tulo alang sa pinalugom; ug liboti sa duha ka square brackets ([[]]) aron mahimong link kun sumpay. Ang programa sa kompyuter nga gigamit sa Wikipedya gitawag nga MediaWiki, ug gidesinyo alang sa pagdumala sa usa ka onlayn nga ensayklopedya. Karon, ang Mediwiki giapud-apod ubos SA GNU General Public License (GPL). Kini gigamit usab sa ubang mga wiki, apan ang Wikipedya sa gihapon ang kinadak-ang wiki.
Unsaon ko pagkahimong wikipedyan? Sayon lamang -- bisitaha ang among balayan (sayt) ug sugdi ang pag-usab. Among ipaneguro nga mobalik ka pag-usab sa kinadak-ang penomena sa internet karon!
Ang GNU Free Documentation License
Ang tanang orihinal nga materyal nga gitampo sa Wikipedya gikonsidera nga gipagawas ubos sa GNU Free Documentation License. Kini nagpasabot nga tanang sulod sa Wikipedya libreng magamit, libreng mausab, libreng makopya, ug libreng maapud-apod, ubos lamang sa mga restriksiyon sa GNU-FDL.
Ang mga igsoong proyekto sa Wikipedya Samtang nagakadako ang Wikipedya, may mga igsoong proyekto nga namugna isip komplemeento sa sulod sa Wikipedya. Daghan niini may ila na kaugalingong kinabuhi, bisan kon sakop gihapon sila sa pamilya sa Wikimedia, ug adunay makanunayong pagtinabangay taliwala ning maong mga proyekto:
Wiksiyonaryo (Wiktionary) usa ka libreng diksiyunaryo sa daghang mga pinulongan http://www.wiktionary.org/
Wikilumpinid (Wikibooks) usa ka proyekto alang sa pagmugna og libreng mga materyal sa pagkat-on kun mga libreng libro http://www.wikibooks.org
Wikiquote usa ka libreng koleksiyon sa mga kutlo http://wikiquote.org/
Wikisource usa ka koleksiyon sa mga orihinal nga teksto http://www.wikisource.org/
Wikinews mga balita http://www.wikinews.org/
Wikimedia Commons usa ka koleksiyon sa mga hulagway ug payl nga gipagawas ubos sa mga libreng lisensiya http://commons.wikimedia.org/
Ang Wikimedia Foundation
Ang Wikimedia Foundation, nga nagabase sa Florida, Estados Unidos, mao ang nagdumala nga pundok alang sa Wikipedya ug sa mga igsoong proyekto niini. Kini usa ka dili-negosyong organisasyon nga may katuyoan sa paghatod og libreng kahibalo ngadto sa matag tawo sa kalibotan. Ang Wikimedia maoy nanag-iya sa mga ekipiho nga gigamit sa pagpadagan sa mga serber sa Wikimedia. Kini usab ang naggasto alang sa bandwidth ug domain. Sa tuig 2005, ang Wikipedya usa na sa 50 ka labing gibisitang mga balayan sa Internet.
Unsaon ko pagtabang?
Ang Wikimedia Foundation nagasalig sa mga donasyon gikan sa publiko aron padayong mapadagan ang iyang mga proyekto. Kon buot mong motabang pinansiyal ga Wikipedya ug uban pang proyekto sa Wikimedia, pagdonar onlayn pinaagi sa PayPal o MoneyBrookers. Ang among akawnt mao ang donation@wikipedia.org. Ang PayPal may kausa, binulan, ug tinuig nga modo sa donasyon. Alang sa dugang impormasyon, tan-awa ang among panid sa http://wikimediafoundation.org/wiki/Fundraising.
Donar pinaagi sa koreyo postal
Mahimo mo usab nga ipaagi sa snail-mail ang imong mga donasyon. Kini mao ang among adres:
- Wikimedia Foundation Inc.
- 200 2nd Ave South, #358
- St. Petersburg, FL 33701-4313
Kon magpadala og donasyon gikan sa gawas sa Estados Unidos, palihog ipadala kini isip internasyonal nga money order o isip tseke alang sa usa ka bangko sa Estados Unidos aron wala nay gasto sa pagkolekta (collection costs). Palihog ayaw pagpadala og kuwarta pinaagi sa koreyo.