Basque Wikimedians User Group/Reports/2017-2018 school year/ast
Esti documentu resume les llabores desenvueltes a lo llargo del presente añu académicu dientro del Programa Educativu del Grupu d'Usuarios Wikimedistes Vascos. Anque pudiera ser un documentu con un conteníu bien detalláu (el software de Wikipedia permitiríanos esto), preferimos centranos en datos xenerales, col envís de que s'entienda bien l'ámbitu del trabayu realizáu.
En cada sección incluimos pequeñes valoraciones pa tratar d'entender meyor el trabayu fechu pa tentar identificar los pilancos y les meyores práutiques. Ensin sistemática, queremos dar delles instrucciones d'esta manera.
Como se sabe bien, l'oxetivu d'esti proyectu ye múltiple. D'una parte, propunximos como retu la ellaboración de 1.000 artículos de gran calidá destinaos a estudiantes de 12-16 años, pa lo que tamién establecimos una metodoloxía: collaboración con estudiantes y profesoráu universitariu, de cara a poder aprovechar los trabayos teóricos fechos añalmente. Poro, los oxetivos del Grupu son tanto'l fortalecimientu de Wikipedia como'l llogru de nuevos wikipedistes, y el retu establecíu nesti proyectu constituye una de les víes p'algamar esos oxetivos.
Xeres xenerales
Preparación del sitiu web
Como primer pasu, preparóse l'entornu destináu a publicar toa esta información en Wikipedia. Para ello, creóse'l portal denomináu w:eu:Atari:Hezkuntza. Trátase d'un entornu dinámicu, qu'ufierta una amplia gama de posibilidaes.
Dende la portada del Portal Educativu realizáronse dellos desenvolvimientos: un accesu fácil a la llista de 1.000 artículos, un cartelu pal siguimientu de concursos, aula del profesoráu (qu'ufierta una ayuda especial a profesores), recursos pal alumnáu, y enllaces de siguimientu de los proyectos que tán executandose.
Desque se creó'l Portal Educativu, recibió más de 7.000 visites y, de cara al futuru, pretende aumentar la so relevancia, enantando tamién les subpáxines.
Preparación del Tableru
El Tableru (Arbela) ye la ferramienta pa siguir el trabayu realizáu polos estudiantes. Una de les primeres xeres consistió na traducción del Tableru y la definición de les condiciones d'usu. Pero surdieron munchos problemes nos trabayos de traducción: tenía de preparase un software de traducción qu'hasta agora tuvo disponible namái n'inglés, y a día de güei inda queden coses abondo por iguar.
Sicasí, foi un camín bien interesante. Dímos-y un gran usu, y los desendolcadores tamién amosaron interés pol nuesu enfoque. Tamos lluñe de llograr tol rindimientu posible del Tableru, pero a midida que vaigamos disponiendo de más ferramientes, vamos tener una oportunidá ensin igual para siguir cola realización d'estadístiques y col siguimientu.
Trabayos de traducción
Otru de los oxetivos fitos foi la traducción de los tutoriales y los manuales. Precisóse más tiempu del deseáu para rematar dichu trabayu, llevalo a imprenta y llograr los folletos. Por ello, la mayoría de los cursinos realizáronse ensin folletu. La traducción de los tutoriales tamién ta enllargándose nel tiempu, y entá nun se tienen toles traducciones.
Quixéramos disponer de toes elles antes de finar l'añu escolar, p'asina facilitar el nuesu llabor nel próximu cursu y ufiertar un material afayadizu a los alumnos. Otru retu va consistir n'atopar una manera pa tener tou esti material disponible de manera más cómoda.
Anovamientu de les páxines d'ayuda
Laguntza orrialdeak gaurkotu gabe genituen eta zaila zen bertatik Wikipedian editatzen ikastea, asko eta asko lehen erabiltzen ziren sistemetarako prestatuta baitzeuden. Egindako lanetako bat laguntza orrialdeak sinplifikatzea, berritzea eta, behar izanez gero, atal berri bereziak sortzea izan da. Oraindik badaude hainbat orrialde lehenengo sistemara egokituta daudenak, baina lan honen ondorioz Wikipediara gerturatu nahi duen orok aukera berriak ditu.
Universidaes
Atal honetan unibertsitate bakoitzean, Campus bakoitzean edo Fakultate bakoitzean egindakoa azter genezake, baina dokumentu honetan datu orokorrak ematea hobetsi dugu. Hala ere, komenigarria da esatea, lan gehienak (%94) UPV/EHUrekin batera egin direla. Programa honen baitan 46 ikastaro eman ditugu ikasturte honetan unibertsitateetan, eta lerro hauek idazten ari garenean milioi bat hitz gainditu dituzte ikasleek. Hona hemen datu orokor batzuk:
Datu orokor hauetaz gain, aukera izan dugu edukietan sakontzeko. Argi dago irakasleek erabilitako metodologien arabera emaitzak ezberdinak direla, nahiz eta ez dugun datu estatistiko nahikorik metodologia zehatz baten alde egiteko. Ikasleen jarrera, ikasgelaren tamaina, irakasleak eskatutako lanak zuen balorazioa edo eskatutako gaiari nola erantzun dioten asko aldatu du amaierako artikuluaren emaitza.
Orokorrean, bai ikusi dugu arazo nahiko izan dituztela ikasleek erreferentziak eta bibliografiak eratzeko eta, agian, azken kurtsoetako ikasleek izan dute emaitzarik onena eremu honetan. Irudien copyrighta, edo bideoen jatorriaren inguruan ere hutsune larriak daude, oro har. XXI. mendeko konpetentzia digitalak diren iturrien behaketa eta azterketa, ikuspuntu kritikoa edo egiletza eskubideen inguruan ezjakintasuna nagusi dela ikusi dugu, eta ez dagokigu bakarrik guri arazo hori aldatzea, noski.
Ikasleek landutako arloei erreparatuz gero, ikusten dugu aurrerapen handiak egin ditugula fisika, kimika eta matematikan, baita ingeniaritza eta teknologiei lotutako eremuetan, baina ez dugula lortu emaitza esanguratsurik historia eta, oro har, letra klasikoen atalean. UPV/EHUko Filosofiako ikasleekin izandako esperientzia bikainean ere, zientziaren historia izan da landutako gaia. Ez dugu lortu programarik garatzea Psikologian, Historian, Magisteritza eta Ekonomiaren eremuan, nahiz eta azken honetan euskara eta komunikazioaren eremuan artikulu multzo eder bat landu dugun.
Bereziki UPV/EHUko Euskal Hizkuntza eta Komunikazioa sailarekin lanean izan dugu emaitzarik interesgarrienetako bat. Irakasle hauekin aukera polita dugu lana egonkortzeko, izan ere guztiz bat dator gure planteamendua eta eurek ikasgelan lantzen dutena. Irekitako programatako asko, ikasgai honetan izan dira. Jasotako artikuluek ere kalitate oso altua izan dute.
Aipamen berezia egin nahi diogu hemen izandako praktika esperientziei. Hiru abiatu ditugu, eremu ezberdinetan: alde batetik Master bat patrozinatu dugu UPV/EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultatean, ilustrazio zientifikoak Wikipedian indartzeko; bigarrenik, bi ikasle izan ditugu praktiketan Gradu Amaierako Lan bat egiten Mondragon Unibertsitatean, Wikipedian bideoak duen garrantziari eta formatu posibleei buruz; azkenik, bi ikaslek ORES teknologia garatzeko saiakera egin dute UPV/EHUko Informatika Fakultatean. Esperientziak oso ezberdinak izan dira. Baita emaitzak ere.
Ilustrazio Zientifikoarekin arazoak izan ditugu helburuak ulertarazteko, eduki libreak igotzea nahi genuela adierazi eta praktikaldia txukuna izateko. Irailean aurkeztuko du ikasleak lana, baina oraindik ez dago definituta helburua. Aldi berean, ez dugu lortu irudi libre bat ere Wikipediarako, eta ez genuen izan eurei ikastaro bat emateko aukerarik. Hurrengo urtean konpondu beharreko auzia. GrALari dagokionez, ikasleek ikerketa sakona egin dute bideo formatuei dagokionez, baina aurkeztu dituzten bideoak ez zuten Wikipediarako balio, ez tonuan, ez eta eduki libreei dagokionez. Libre izatearen kontzeptua albo batera utzi dute eta, beraz, bideoak ezingo ditugu, dauden bezala, Wikipediara igo.
Azkenik, ORESen praktikak egin dituzte bi ikasleek aukera polita izan dute Wikipedia barrutik ezagutzeko, baina ez dugu lortu aurrerapen handirik euren bidetik. Ardura, ordea, WMFren bide luzeetan dago, eurek lan eskerga eta oso txukuna egin baitute.
UPV/EHUren Letren Fakultatean eskaini genituen praktiketara ez zuen inork izenik eman. Hurrengo urtean berriro eskainiko ote ditugun eztabaidagarria da.
Gaizki ateratakoetatik ikasi, eta bikain ateratakoak bultzatu. Badugu hurrengo ikasturtean aurrera egiteko materiala.
Educación secundaria
Bigarren Hezkuntza gure erronkaren ardatza da. Azken finean, artikuluak 12-16 urteko ikasleentzat ari gara hobetzen. Hori dela eta, hainbat bide ireki ditugu irakasleen parte-hartzea handitzeko, eta ikasleek Wikipedia hobeto ezagutu eta erabiltzeko.
Ildo hau ez da joan nahi genuen abiaduran, eta traba handiak topatu ditugu Berritzeguneen bidez ikastetxeetara iritsi edo proiektua bera garatzeko. Ikasturtearen azken txanpan bide hau berrireki eta bi ikastaro eman dizkiegu Bigarren eta Lehen Hezkuntzako irakasleei. Aldi berean, elkarlana bultzatu dugu Euskal Herriko Ikastolekin, unitate didaktiko bat sortzeko helburuarekin. Unitate hori ikasturte honetan amaitzea zen erronka, eta dagoeneko prest dago aurkezteko. Gure hurrengo erronka irakasleengana iristea izango da eta ikastolaz ikastola hitzaldiak eskaintzea, eskariaren arabera.
Lau ikastetxetan hitzaldiak eskaini ditugu, Wikipediako artikuluak egiteko helburuarekin. Emaitzak oso ezberdinak izan dira, ikastetxearen izaeraren arabera. 16 urteko ikasleekin lan egiteko moduak ezberdinak dira, klasearen iraupena ere laburra da, eta helburu neurgarriak jartzea zailagoa. Hurrengo ikasturterako erronka hainbat proiektu garatu eta neurtzea izango da, beraz.
Educación primaria
Unu de los oxetivos del proyectu consistía en da-y puxu a Vikidia. Vikidia yera una enciclopedia empobinada a alumnos de 8-13 años, creada en Francia, ensin rellación cola Fundación Wikipedia. Dempués de dar les debíes esplicaciones al respeutu nes Escueles de Profesoráu, reparóse qu'esta enciclopedia conozse malpenes, y que sedría abegoso llograr que los estudiantes universitarios escribieran nella.
Coles mesmes, recibiéronse noticies sobro la continuidá de Vikidia: al paecer podría haber dificultaes pa que los sirvidores caltuviéranse nel futuru.
Y esistía un tercer factor que tamién enzancaba'l trabayu en Vikidia: la falta de compañeros con conocencia técnica, pa poner en marcha plantíes, categoríes o enllaces con Wikidata.
Teniendo en cuenta esos trés factores, replantegóse'l proyectu ya introducióse una novedá, solo disponible n'euskara: Txikipedia. En Txikipedia ta disponible tol conteníu de Vikidia, pero producióse una crecedera importante dende la so creación. Cuenta con más de 1.000 artículos, pero entá nun ye una enciclopedia funcional; de toles maneres, el venceyu ente Wikipedia y Txikipedia ye muncho más interesante.
El funcionamientu de Txikipedia ye igual que'l de Wikipedia, y esiste la posibilidá d'utilizar les mesmes ferramientes y recursos. Amás, los artículos vencéyense direutamente con un sistema de fiches, el primeru de toles Wikipedies. Nel desenvolvimientu d'esi sistema cuntóse col encontu de wikipedistes de Noruega, y l'interés xeneráu foi abondo. Yá s'ufiertaron cursos, tuvo ecu en prensa y les resultancies de les visites tamién fueren perbones.
Otres collaboraciones
Fundación Elhuyar
Elhuyar Fundazioarekin hainbat proiektu eraman ditugu aurrera. Alde batetik Wikidatara Zientzia eta Teknologia Hiztegiko (ZTH) deskribapenak eta definizioak igo ditugu. Momentuz 6.600 definizio izan dira, baina beste 20.000 inguru igotzeko aukera egongo da etorkizunean. Definizio hauei esker, mugikorretik egindako sareko bilaketetan euskarazko azalpen txukuna jasoko dugu lehen begiratu batean. Luzera begira, itzultzaile automatikoei terminologia egokia jasotzen lagunduko diegu, geroz eta gehiago erabiltzen dutelako Wikidata zein Wikipedia terminoak itzultzeko garaian.
Bigarren proiektua Teknopolis saioko bideoak igotzea izan da. EiTBren baimena lortzea, eta bideoetan zegoenaren lizentzia argitzea izan dira buru hausterik handienak. Bideoen lizentziek, eta bertan erabilitako musika eta irudi guztien egiletza zehaztea oso ariketa zaila da, eta aurrera begira ere ondo zehaztu beharko dira horrelako proiektuak. Bideoak txertatzen hasi garenetik, bideoak dituzten orrialdeek 41.819 ikustaldi izan dituzte.
Azken proiektua izan da anbiziosoena, eta oraindik amaitzeko aukerarik ez duena: Wikispeech. AhoLabTTS teknologia baliatuz Wikipediako artikuluak automatikoki entzuteko aukera gehitzea zen erronka, baina sistemaren muga askorekin egin dugu topo. Bartzelonako Hackatoian ere landu dugu gaia, baina oraindik Suedian garatzen ari den beste teknologia baten menpe dago gurearen instalazioa. Espero dugu 2018an zehar instalatzea, baina gurea prest dago bide hori egiteko.
Editorial Susa
Susa argitaletxearekin literatura eremua beste modu batez lantzeko aukera aztertu dugu. Proiektu bikoitza lantzen ari gara eurekin, oraindik ere amaitu gabe dagoena. Alde batetik Haur eta Gazte Literatura zein Euskal Literaturan egon behar diren funtsezko artikuluak eta gaiak aztertzeko eskatu diegu, eta dagoeneko lehenengoaren txostena badugu, adituek landuta. Curriculumean agertzen dena baino landuagoa da, eta bide orri bat ematen digu hurrengo urteetan Unibertsitateekin lantzeko, bereziki Haur eta Gazte Literatura lantzen den ikasgaietan, baina ez bakarrik.
Bestetik, Armiarmako datu baseak eta Wikidata koordinatzeko lana abiatu dugu. Horri esker, urte honetan zehar, euskarazko idazleen biografiak hobetu, literaturari buruzko informazioa gaurkotu eta ikerketa interesgarriak egiteko bideak irekiko dira. Liburuzainak
Donostiako liburuzainekin egiten ari garen proiektua Hezkuntza Programarekin batzeko ahalegina egin dugu. Liburuzainak gure artikuluen zerrendan dagoen "Literatura Unibertsala" eremua lantzen ari dira aurten, eta zerrenda ere eurekin batera osatu dugu. Elkarlan adibide bikaina, gure ustetan.
Ahotsak
Altxorra du Ahotsak.eus ekimenak. Ia 50.000 bideo pasarte, 300 herri baino gehiagotan grabatuak, pertsona anonimo zein ezagunak, herri hizkeran historia eta etnografia egiten. Aurten egin dugun akordioetako bat eurekin landu dugu: 300 herri horietako euskararen lagin bat hartu eta dagokion herriko artikulura igotzea. Gainera, herri horretako euskararen egoera eta berezitasunen inguruko pasartea ere osatuko litzateke. Urte honetan zehar egingo da, eta dagoeneko hasi gara lehenengoak jasotzen.
Berria
Berriak dituen bi proiektuko testuak libre uzteaz gain (GAL 30 urte eta Oroiteria), historia osoan zehar egin dituzten infografiak Wikimedia Commonsera igotzeko lan titanikoari egin diogu. 16.000 infografia baino gehiago, eremu guztietan, etiketatuta eta libre.
Infografia hauen erabilera hurrengo ikasturteko estatistiketan aztertu ahal izango dugu, oraindik igotzeko prozesuan baikaude.
UEU
UEUrekin bi bide ezberdin landu ditugu aurten. Alde batetik Udako Ikastaroetan hiru saiotan hartuko dugu parte. Bestetik, historiako liburuetako hainbat pasarte askatzeko elkarlana abiatu dugu.
Lehenengoari dagokionez, EWKE eta UEUren arteko elkarlan bidea sendotzea da helburua. Wikimedia proiektuetan trebatzeko ikastaroa, komunikabideen datuak aztertzeko ikastaroan eta WikiSenior deitu dugun esperientzia berri batean hartuko dugu parte.
Liburuen askapen prozesua zaila izan da. Liburuetako testuen egokitasuna aztertzeaz gain, Wikisourcera igo ziren azkenean hainbat testu ez oso. Testu hauek ez dira oso baliagarriak etorkizunera begira, baina Wikiteka proiektua sortzeko ezinbestekoak izan dira, eta zentzu horretan oso baliagarri.
Bertsomate
Ekimen txikia baina oso interesgarria izan da honakoa. Jone Uria bertsolariarekin matematikari buruzko hainbat definizio bertsotan emateko erronka abiatu genuen, eta bideo moduan igo ditugu sarera. Bideoek oso harrera ona izan dute, eta dagoeneko txertatuta daude dagozkien artikuluetan.
Ameyoramientu de los artículos oxetivu
Egindako lanaren erronka nagusia 12-16 urteko ikasleentzat kalitatezko artikuluak eskaintzea da, eta horretarako aurten egindako lan nagusietako bat Heziberri Curriculum dekretuan agertzen diren terminoen erauzketa izan da. Lana ez zen erraza izan, termino asko hala moduz atera behar izan direlako, baina egindako zerrendak aukera handiak eman dizkigu lanean jartzeko. Artikuluen zerrendak izan ditu bere kritikak: alde batetik Unibertsitateetan lana egitea zailtzen zuen, gai asko ezin zirelako modu errazean landu bertako ikasgaietan; bestetik, gaien aukeraketan hutsune nabarmenak zeudela argi zegoen, Curriculumeko erauzketa sistematikoa izan bada ere, barruan zer sartu eta kanpoan zer utzi jakitea zaila delako, batzuetan.
Horregatik, programa honen berezko helburua dena, erronka gisa azaldu behar izan dugu. Helburu nagusia herri honetako ezagutza guztia herritar guztien esku jartzea da, horretarako tresna wikilari gehiago izatea, eta proposatu dugun erronketako bat oinarrizko artikuluak lantzea da, kalitatea hobetuz.
Hasiera batean 1.000 artikulu hobetzeko erronka jarri genuen, baina laster ikusi genuen zenbaki zehatz hori lortzea zaila izango zela, eta arloz arlo joan gara borobiltzen saiatzen. 1.710 artikulu daude zerrendan, eremu guztietan. Gure erronka 1.710 artikulu horiek hobetzea izan da, beraz.
Estatistikak egiterakoan arazo zehatz bati egin behar izan diogu aurre: literatura eremuan egindako aldaketek pixka bat desitxuratzen dituzte emaitza orokorrak, ikasturtearen erdian aldatu baikenituen artikuluak, lehen aipatutako elkarlanen ondorioz. Hala ere, saiatu gara datu horiek ere era egokian aurkezten.
Datos xenerales
Per árees temátiques
Concursos
Aurten martxan jarritako beste ekimen bat hilabeteko lehiaketarena izan da. Sari polit batzuekin gutxi garatutako gaiei heldu diegu, eta wikilari berriak ere lortu ditugu bide honetatik. Hilabetero sortu den lehiarekin ehunka artikulu sortu eta hobetu ditugu, Afrikako historia, elikadura, emakumeen historia edo giza sexualitateari buruz. Hauek dira ekimena laburbiltzen duten estatistikak:
