Niepożądane zachowania

From Meta, a Wikimedia project coordination wiki

Co jakiś czas moje zakłopotanie wzbudza obserwacja, że słowo "wandalizm" używane jest w stosunku do całkiem niewinnych edycji (hmm... o ile umówimy się, że generowanie tekstu przez bezmyślne naciskanie klawiszy jest niewinne; ale nie tylko...) Samemu też często jest mi trudno znaleźć trafne i krótkie określenie rodzaju edycji, którą mam zamiar usunąć bądź naprawić. Dostałem też prywatną korespondencję z prośbą o wyjaśnienie co uważamy za wandalizm.

Właśnie dlatego chcę poddać pod dyskusję pytanie: co nazywamy wandalizmem?

Sądzę, że to ważny temat, bo wandalizm to bardzo mocne słowo. Jego użycie w stosunku do eksperymentów nowicjusza, czy też (być może częściej) przygodnego internauty może zniechęcać do angażowania się w projekt, choćby to miała być zaledwie jedna jedyna strona w karierze tego wikipedysty lub inspiracja dla nas by napisać jakiś stub lub nawet zająć się poważniej danym tematem.

Oczywiście z naszego punktu widzenia tekst w rodzaju poijaqwer asfkopiq qkjksjkjkj tak samo przeczy odpowiedzialnemu zachowaniu, jak nie niosące żadnej treści bazgroły na murze. A te przyjmuje się uważać za wandalizm.

Zatem: jakie są łagodniejsze określenia na niechciane edycje i jak te zachowania w ogóle klasyfikować?

Używanie żargonu w rodzaju newbie experiment, netfart zrozumiałe dla stałych bywalców, niewiele wyjaśnia tym, do których należałoby skierować upomnienie, ani też nowicjuszom, którzy właśnie poznają Wikipedię i przeglądają Ostatnie zmiany lub rejestr skasowanych stron. Warto teź by inni odwiedzający, zwykli czytelnicy mogli zorientować się co uznajemy za wykroczenia i ewentualnie zgłosić to wikipedystom.

Zanim coś powiem o propozycjach terminologii proponuję zapoznać się z rodzajami edycji uznajemy za niepożądane lub jedynie sprzeczne z wikietykietą - po skompletowaniu moglibyśmy ją umieścić jako "bliźniaczkę" strony pl:Wikipedia:Najczęstsze nieporozumienia:

1. Zachowania złośliwe w trakcie wielokrotnych odwiedzin. Przykład z życia wzięty: wpisanie do artykułu tekstu o charakterze reklamowym, po usunięciu tekstu przez administratora (uzasadnienie: usunięty link o charakterze reklamowym) usunięcie (po kilku dniach) całości artykułu (całkiem długiego) z niewinnym dopiskiem usunięcie reszty
2. Zachowania złośliwe w trakcie jednokrotnych odwiedzin, np. zmiana km2 na km2 w dwu artykułach + zmiana określenia, że Polska "jest republiką" na: "jest królestwem".

W tym drugim przypadku choć ucierpiały dwa artykuły, to edycji dokonano w niewielkim odstępie czasu zatem nazywam go jednokrotnymi odwiedzinami.

Oprócz tego jedno- lub wielokrotne zachowania:

3. Wulgaryzmy
4. "Autoreklamy" i inna radosna twórczość, która pojawia się na murach, np. Kocham Jolę albo Michał C. rulez!
5. Teksty nie niosące żadnego znaczenia (nader często się pojawiają), określane też w żargonie: newbie experiment, np. lkjasduifyqwerjkh asdfjqio qwrij
6. Szczątkowa informacja, np. Tutaj wpisz tekst artykułuReaktor jądrowy Ewa (ten przykład zinterpretowałbym raczej jako prośbę osoby, która nie wie, że może zgłosić temat na specjalnej stronie)
7. Kasowanie zawartości bez uzasadnienia i/lub przeniesienia w inne miejsce lub na stronę Dyskusji
8. Wstawienie tekstu zawierającego materiał naruszający czyjeś prawa autorskie.
9. Czatowanie zwłaszcza nt. odbiegające merytorycznie od tematu hasła lub nie dotyczące strony technicznej Wikipedii, organizacji materiału, podziału pracy itp., korespondencja prywatna, np. pl:Dyskusja:Oktawia.
10. Rozpoczynanie dyskusji merytorycznych na stronach haseł
11. Traktowanie Wikipedii jako słownika

O ile teksty niezgodne z zasadą neutralnego punktu widzenia trudno IMO uznać za zachowanie niewłaściwe, o tyle wielokrotna edycja o takim charakterze + brak reakcji na zwracanie uwagi i zachęty do wzięcia udziału w dyskusji są należy za takowe uznać, i to jedne z najcięższych.

Incydentalne artykuły nie-NPOV mogą być po prostu tekstem nowicjusza, osoby nie zaznajomionej z naszymi zasadami lub tekstem "starego" wikipedysty, który nie jest jednak świadom braku neutralności tego co napisał.

Zatem zachowaniem niepożądanym jest także:

12. Wielokrotne zamieszczanie tekstów naruszających zasadę NPOV, brak skłonności do dyskusji, a często w konsekwencji wojny edycyjne.
13. ... (Jeśli czegoś brakuje, to dodaj tu i teraz)

Postawię pytanie jeszcze raz: które zachowania uznać za wandalizm? Czy potrzebujemy innych kategorii/określeń łagodniejszych, a jeśli już to jakich? (IMO tak - co najmniej jednej nowej, moje propozycje na końcu).

Póki co zamieszczam parę słów, które być może pojawiły się na Wikipedii lub jeszcze nie, a które mogą zainspirować do myślenia lub poszukiwań:

  • niszczyć, destrukcja
  • dewastacja, wandalizm
  • krasnoludki, skrzaty, trole
  • netfart, szum Sieci
  • bazgroły, bzdury, śmieci
  • ... (dodaj swoje)

Gdy już ustalimy wspólne stanowisko możemy na Wikipedii stworzyć stronę np. [[Wikipedia:Wandalizm]] albo [[Wikipedia:Niepożądane zachowania]] albo ... (Jaka jest Twoja propozycja?)

Oczywiście każdy przypadek niepożądanego zachowania powinien być rozpatrywany indywidualnie - naszą intencją nie powinno być stworzenie jakiegoś automatu do szufladkowania. Niewątpliwie listę będzie trzeba modyfikować z czasem, tak jak i będzie rosnąć Polska Wikipedia.

Sytuacja polskojęzycznej Wikipedii bardzo odbiega od sytuacji Wikipedii angielskojęzycznej, a co za tym idzie repertuar zachowań destruktywnych też jest bardzo odmienny. więc trudno przenosić gotowe rozwiązania.

Inne sprawy związane bezpośrednio:

  • Pytanie kiedy i kogo blokować jak najbardziej związane z tematem wandalizmów na razie chyba jest zbyt teoretyczne by je dyskutować. Niemniej warto pamiętać, że mamy tą możliwość do dyspozycji.
  • Przyjęliśmy kasować nowoutworzone strony nie zawierające wulgaryzmów itp. ale też i nie zawierające istotnej treści (przykład z 6), wydaje mi się to kontrowersyjne choć sam czasem stosuję taką zasadę. Często po prostu nie znamy się na danym temacie lub w danej chwili nie mamy ochoty pisać stuba. To także może stwarzać mylne wrażenie o tym czym jest Wikipedia (Każdy jest mile widziany o ile może jakoś wzbogacić jej zawartość).
  • Ważne by było też umieszczenie jakiegoś odnośnika do przygotowanego artykułu o niepożądanych zachowaniach, tak by "upominani" mogli zobaczyć czemu uchybili.

Proponuję uznać za wandalizm

  • wielokrotne powtarzanie
    • któregokolwiek z powyższych + brak reakcji na nasze komentarze, próby zwrócenia uwagi, upomnienia itp.
    • jednokrotne zachowanie złośliwe w stosunku do wielu artykułów
  • jedno- lub wielokrotne wulgaryzmy

Dewastacją (IMO łagodniejsze, wandalizm chyba zawsze bywa zamierzony i bardziej świadomy) nazywalibyśmy jednokrotne

  • nieuzasadnione kasowanie treści
  • zachowanie złośliwe w stosunku do tylko jednego artykułu
  • radosna twórczość i in. zachowania z punktu 4

Co do łagodniejszych kategorii... nie mam pomysłu :-)

Mam jeszcze (póki co) osobistą prośbę: nie nadużywajmy "mocnych" słów typu "wandalizm", "bzdury". Proszę by przed ich użyciem zastanowić się ze trzy razy czy nie da się użyć jakiegoś "oględniejszego" określenia. "Mocne" słowa mogą prowokować do zachowań coraz mniej dla nas miłych (czyż nie znane są nam flame wars?)
Youandme 22:49 Dec 29, 2002 (UTC)

A po co tracić czas wogóle na takie subtelne rozróżnienia? Tak czy siak, wszystkie opisane wyżej zachowania wymagają systematycznego usuwania ich skutków, a jak to się nazwie to w sumie wszystko jedno. Wandale i tak zwykle nie czytają komentarzy w "Ostatnich zmianach", więc w sumie jest to obojętne co tam się napisze. Jest to raczej informacja dla innych "porządnych" wikipedystów, że dany problem ktoś już rozwiązał. Zalecałbym tylko rozróżnianie działań dokonowanych przez początkujących (np: umieszczanie komentarzy w tekstach haseł zamiast w dyskusji, lub tworzenie osobistych stron w głównej przestrzeni nazw), od celowego wandalizmu, żeby nie zniechęcać tych początkujących... i tyle... IMHO dalsze dzielenie włosa na czworo nie ma sensu i szkoda na to czasu.

Polimerek, 30.12.2002, 13.35 CET.

Oczywiście, że te zachowania wymagają systematycznego usuwania (to ma najwyższy priotrytet), ale można je odpowiednio ometkować. Pisanie encyklopedii związane jest między innymi z dobieraniem odpowiednich słów do odpowiednich pojęć, rzeczy, faktów, itp. Także poza artykułami! Pisząc na Wikipedii, możemy w słowach przebierać lub nie.
Wandale i tak zwykle nie czytają komentarzy w "Ostatnich zmianach" - skąd to wiesz? Youandme 12:35 Jan 1, 2003 (UTC)

Wg mnie faktycznie niekiedy określenie wandalizm jest nadużywane. Z prawdziwym, uporczywym nie mieliśmy (chyba) jeszcze do czynienia.
Więc, używajmy słowa wandalizm tylko do uporczywego i szkodliwego zachowania.Kpjas wto gru 31 14:57:57 CET 2002

Czy wandalizmem są też wyzwiska kierowane pod adresem użytkowników np. przez administratorów? Wyzwisk były dziesiątki - jakoś nie pamiętam, żeby któryś był kiedyś zabanowany za to :-)) I przy okazji - w odwrotną stronę ta zasada działa ultraefektywnie. Polimerek sobie z tego zdaje sprawę, bo sam apeluje np. w sprawie Arnolda, żeby nie wyzywać... :-)) Jakie to naiwne i jak bardzo obrazuje podejście "Kali ukraść dobrze, Kalemu ukraść źle". 195.28.182.15 11:30, 12 February 2006 (UTC)[reply]