De uitdaging die Wikipedia heet

Meer dan de helft van de talen in de wereld dreigt uit te sterven. Wikipedia is beschikbaar in 250 talen en wereldwijd zijn er naar schatting 7.000 talen. Technologie zoals Wikipedia speelt een belangrijke rol in de strijd om de talen te behouden. Dit betekent dat de online encyclopedie nog veel werk voor de boeg heeft.

Wikipedia, de online encyclopedie, is op het moment beschikbaar in 250 talen. Iedere taalversie van Wikipedia bestuurt zichzelf en wordt gemaakt door moedertaalsprekers van een taal. Voor veel gemeenschappen heeft dit veel betekend, waaronder het introduceren van ondergeschoven talen in de digitale arena.

“Begali staat op de zevende plaats als het gaat om moedertaalsprekers. Maar als ontwikkelingsland ligt Bangladesh ver achter op andere landen omdat er een enorme digitale kloof is. De Bengaalse Wikipedia is de grootste website in de Bengaalse taal. Het project is een stabiele bron van informatie voor miljoenen arme kinderen uit dorpen, die zelfs niet een enkel boek van een gedrukte encyclopedie zouden kunnen betalen. Het is ook fantastisch mijn moedertaal in het digitale domein te zien”, zegt Belayet Hossain, een vrijwilliger voor de Bengaalse Wikipedia.

Hoewel een Wikipedia in 250 talen een enorme verdienste is, vertegenwoordigt dit aantal slechts een klein gedeelte van de talen in de wereld. Er zijn naar schatting 7.000 talen in de wereld en de helft daarvan is alarmerend snel aan het uitsterven.

David Harrison, mede-oprichter van het Living Tongues Institute for Endangered Languages, is een vooraanstaande linguïst die zich bezighoudt met het behouden van talen. Hij heeft een uitdaging voor Wikipedia.

“Wikipedia kijkt met een vergrootglas naar één deel van het heelal. Wat we zagen is interessant, maar vergeet de rest niet. Mijn uitdaging is het vergroten van het aantal Wikipedia's door ook talen die niet horen tot de 'belangrijkste' op te nemen, en door deuren te openen door kleinere talen in Unicode onder te brengen,” zegt Harrison.

Voor sommige talen, zegt Harrison, zal Wikipedia een revitaliserende rol spelen en het uitsterven voorkomen. Hij denkt dat dit belangrijk werk is gezien de hoeveelheid menselijke kennis die verdwijnt iedere keer als er een taal uitsterft.

“In die talen is een grote hoeveelheid kennis te vinden. Elke taal vertelt iets van de geheimen hoe mensen overleefden. Als een taal uitsterft verliezen we eeuwen van kennis en cultuur,“ zegt Harrison.

Er zijn vele oorzaken waarom talen uitsterven, ten eerste omdat sprekers van een 'kleine' taal overweldigd worden door de dominante taal die ze op school en op de televisie tegenkomen. Deze trend zet zich extra voort door zaken als het internet die de neiging hebben “wereld”-talen te versterken. Vooral ook omdat sommige talen nog niet vertegenwoordigd zijn in het Unicodesysteem.

“Veel meertalige moedertaalsprekers laten de taal die ze thuis hebben leren spreken links liggen omdat ze merken dat die niet ligt in de moderne wereld. Dit is bijvoorbeeld het geval voor een kind dat thuis de Maya-taal spreekt en de rest van de dag Spaans tegenkomt. Dientengevolge denken ze dat als alleen hun ouders X spreken, het een taal is van een lagere orde, en de taal die ze in de buitenwereld tegenkomen de toekomst is. De manier om dit tegen te gaan is ze de taal laten zien in een hoogtechnologische omgeving, zoals Wikipedia,” legt Harrison uit.

Harrison merkt ook op dat geschreven talen nog steeds de technologie beheersen. Dit is een obstakel omdat een groot deel van de wereldtalen geen schriftsysteem hebben. Ook maakt het gebrek aan geschreven bronnen deze “spreektalen” kwetsbaarder voor uitsterven.

“Niet alle talen worden geschreven. Het wel of niet opnemen van een taal is een interessant vraagstuk. Het is interessant om te zien hoe Wikipedia dit gaat oplossen. Toch heb ik goede hoop dat technologie zoals Wikipedia de deuren zal openen voor veel kleinere talen… Wikipedia heeft al voor fantastische dingen gezorgd, en er kan nog zoveel meer gedaan worden,” zegt Harrison.

Picture description:
Meer dan de helft van de talen in de wereld dreigt uit te sterven.