Polska Wikipedia na DVD (z Helionem)

See the short English version: Polska Wikipedia na DVD (z Helionem)/en

Strona omawiająca projekt wydania przez firmę Helion polskiej Wikipedii na DVD.

Co robiliśmy?

Przygotowywaliśmy Wikipedię do wydania na płycie DVD we współpracy z domem wydawniczym Helion. Prace były prowadzone na forku Wikipedii na serwerze, który był własnością firmy Helion.

Przygotowanie płyty polegało na oczyszczeniu artykułów z Wikipedii pod względem redakcyjnym i wyłapaniu (oby) najbardziej rażących błędów merytorycznych. Nasze "dzieło" miało w jak największym stopniu odzwierciedlać strukturę i układ Wikipedii. Nie pisaliśmy nowych artykułów, ani nie zmienialiśmy drastycznie zawartości już istniejących.

Płyta wydana przez Helion z naszą pomocą jest oparta na licencji GNU FDL. Licencja GNU FDL dopuszcza możliwość dowolnego modyfikowania i dowolnego wydawania, także w celach komercyjnych, treści nią objętych. Jednym z warunków jest objęcie produktu tą samą licencją.

Zobacz oficjalny komunikat Stowarzyszenia Wikimedia Polska w tej sprawie:

http://pl.wikimedia.org/wiki/Wikipedia_na_DVD

Zgodność z misją

Czy wydanie płyty wspólnie z firmą jest zgodne z misją Wikipedii?

Naszym zdaniem jak najbardziej tak, inaczej nie przystępowalibyśmy do tego projektu.

Płyta ta jest przedsięwzięciem komercyjnym. Firma Helion ma zamiar na niej zarobić. Część zysku, zgodnie z podpisaną umową, będzie przekazywana stowarzyszeniu Wikimedia Polska, w zamian za co organizacja te udzieliła za zgodą Fundacji Wikimedia firmie Helion prawa do użycia na płycie logo i nazwy Wikipedia.

Traktujemy tę pracę jako formę rozpowszechniania Wikipedii i związanych z nią idei wolnej twórczości, która jest komplementarna, a nie konkurencyjna wobec Wikipedii dostępnej przez Internet.

Ubocznym efektem naszej pracy była też pewna, niewielka poprawa jakości Wikipedii, gdyż część osób pracujących nad płytą "zwracało" Wikipedii poprawione przez siebie artykuły.

Dlaczego nie wydajemy tej płyty sami?

nie mamy odpowiednich środków na jej wydanie (szacowany koszt samego przygotowania płyty to 20 000 zł)
nie dysponujemy siecią dystrybucji, logistyki i marketingu ani też nie posiadamy odpowiedniej wiedzy praktycznej na ten temat.

Dlaczego wybraliśmy akurat tę firmę?

Zgłosiliśmy propozycję wydania płyty kilku firmom wydawniczym, jednak tylko Helion zaakceptował nasze podstawowe warunki, które nie podlegały negocjacjom to jest:

minimum 3 miesiące czasu na przygotowanie płyty (a nie wydanie po prostu tzw. "zrzutu" Wikipedii bez żadnych korekt)
choć częściowe opłacenie mrówczej pracy Wikipedystów zaangażowanych w przygotowanie płyty
akceptacji warunków użyczenia logo i nazwy Wikipedii i związanych z tym opłat
akceptacji koncepcji wydania płyty w sposób w pełni zgodny z licencją GNU FDL.

Co zawierała robocza Wiki?

Wiki pierwotnie zawierała prawie wszystkie hasła Wikipedii znajdujące się w tzw. głównej przestrzeni nazw (czyli hasła encyklopedyczne) oraz osobiste strony wszystkich Wikipedystów, w wersji z 4 czerwca 2006 r. oraz wszystkie grafiki, które znajdują się w hasłach.

Czego robocza Wiki nie zawierała?

Haseł z przestrzeni "meta"
Strony głównej
Haseł oznakowanych 4 czerwca 2006 szablonem "NPA" i "EK"
Dyskusji do haseł

Po zakończeniu prac redakcyjnych usunęliśmy wszystkie strony użytkowników. Przypisanie autorstwa artykułów zostało jednak zachowanie, gdyż na podstawie historii haseł stworzyliśmy osobny dokument, w którym zawarci się wszyscy autorzy artykułów, które weszły na płytę DVD.

Kto uczestniczył w projekcie?

Do projektu zostało zaproszonych kilkadziesiąt osób spośród najbardziej aktywnych wikipedystów. Odpowiedziało pozytywnie na zaproszenie kilkanaście i spośród tych kilkunastu firma Helion we współpracy ze Stowarzyszeniem Wikimedia Polska wybrała 13 osób. Osoby te miały wykonać pracę polegającą na przejrzeniu, poprawie i selekcji haseł z Wikipedii, za co otrzymały zapłatę na podstawie umów-zleceń. Osoby, które z jakiegoś powodu nie wykonywało powierzonej im pracy (np. okazało się, że nie mają czasu), zrezygnowały z udziału w projekcie i ustąpiły miejsca innym chętnym. Oprócz osób "zakontraktowanych" w projekcie uczestniczyło też kilkunastu wolontariuszy, którzy wykonywali ją bez zapłaty.

Przystąpienie do projektu jako wolontariusz było możliwe po skontaktowaniu się z:

którzy po konsultacji z pozostałymi uczestnikami projektu decydowali, czy dopuścić daną osobą do prac nad DVD. Przystąpienie do projektu wymagało wcześniejszego stażu w Wikipedii lub którymś z innych projektów Wikimedia, posiadania dobrej znajomości wikikodu oraz znajomości poprawnej polszczyzny, zwłaszcza jej zasad ortograficznych. W praktyce, niemal wszyscy którzy się zgłosili zostali zaakceptowani.

Serwerem opiekował się tsca, który wykonał większość prac związanych z przerobieniem bazy danych wiki na obraz płyty DVD. Współpracował on z Olafem, autorem programu-wyszukiwarki WikiMiner, który pełni rolę głównego interfejsu użytkownika płyty.

Jakie hasła musieliśmy przejrzeć?

Uznaliśmy, że nie ma konieczności przeglądania następujących haseł:

wszystkie artykuły wyprodukowane przez boty, których nie ruszył żaden człowiek
artykuły pisane wyłącznie przez ludzi z "whitelisty" - "whitelista" została uzgodniona przed rozpoczęciem prac - nie ujawniamy jej, aby nie wzbudzić niezdrowej sensacji w Wikipedii
rozmaite automatycznie generowane listy i spisy
strony ujednoznaczniające
kalendaria

Ile czasu mieliśmy na wykonanie pracy?

Początkowo firma Helion dała nam dokładnie 100 dni. Ze względu na to, że haseł do przejrzenia było prawie 130 000 od każdego "zakontraktowanego" uczestnika oczekiwaliśmy przejrzenia i poprawienia 100 artykułów na dobę. W praktyce okazało się, że prawie nikt nie był w stanie wytrzymać takiego tempa pracy. Wolniejsze tempo pracy "zakontraktowanych" uczestników było jednak w pewnym stopniu kompensowane udziałem wolontariuszy.

Na półmetku okazało się jednak, że mieliśmy spory niedoczas (patrz rysunek obok), który jednak został później trochę zmniejszony.

Zakończenie prac

Prace redakcyjne zakończyły się ostatecznie w grudniu 2006 r. 7 stycznia 2007 został wykonany pierwszy obraz ISO płyty, liczący ok 8 GB. Kolejnym etapem były prace techniczne, takie jak m. in. przygotowanie programu instalacyjnego czy możliwości korzystania z płyty bez instalacji. Po licznych testach i poprawkach ostateczna wersja płyty trafiła do tłoczni i pojawiła się w sklepach pod koniec lipca 2007.

Techniczna struktura płyty

Na płytę weszło 239 000 artykułów i 59 000 grafik. Artykuły znajdują się na płycie w formie plików html - po jednym pliku dla każdego artykułu. Grafiki, aby zmieścić je na płycie zostały zmniejszone do formatu ok 400 px.

Korzystanie z płyty jest oparte na wyszukiwarce o nazwie WikiMiner autorstwa Olafa. Jest to program Java, który jest wyszukiwarką haseł. Po znalezieniu hasła jest ono automatycznie wczytywane do standardowej przeglądarki internetowej użytkownika. Dzięki temu rozwiązaniu płyta jest użyteczna niezależnie od systemu operacyjnego. Jedyny wymóg to możliwość zainstalowania w systemie środowiska Java.

Płyta pojawiła się w sklepach pod koniec lipca 2007, kosztuje 39 zł (zob. informację na stronach wydawnictwa Helion).

Interfejs