Karta Ruchu/Ciała ruchu Wikimedia
 | Oto pełna treść Karty Ruchu Wikimedia wyłożona do konsultacji przez społeczność w okresie 2-30 kwietnia 2024. Pomóż nam ją udoskonalić poprzez wyrażenie swoich przemyśleń na stronie dyskusji lub podczas spotkań konsultacyjnych. |
Ciała Ruchu Wikimedia
Wolontariusze i społeczności Wikimedia tworzą organizacje wspierające i koordynujące ich działania. Organizacje te są określane w niniejszej Karcie jako organy Ruchu Wikimedia i obejmują organizacje Ruchu Wikimedia, takie jak afiliantów i huby, Globalną Radę i Wikimedia Foundation. Globalna Rada i Wikimedia Foundation są najwyższymi organami zarządzającymi, mającymi własne określone cele i obowiązki. Wszystkie organizacje ruchu Wikimedia mają odpowiedzialność wobec społeczności Wikimedia, z którymi współpracują.
Funkcja Niezależnego Rozstrzygania Sporów zostanie[1] utworzona w celu rozwiązywania konfliktów, których nie można rozwiązać za pomocą istniejących mechanizmów lub w przypadku niemożności podjęcia takich decyzji z przyczyn niezależnych od zaangażowanych stron. W przypadku braku tej funkcji, rolę tę przejmie Wikimedia Foundation lub wybrany przez Fundację delegat.
Organizacje Ruchu Wikimedia
Organizacje Ruchu Wikimedia to zorganizowane grupy, które istnieją w celu stworzenia warunków dla rozwoju otwartej i wolnej wiedzy w danym kontekście geograficznym lub tematycznym. Organizacje Ruchu Wikimedia są zgodne z misją Ruchu Wikimedia i obejmują afiliantów Wikimedia, huby i inne grupy, które zostały formalnie uznane przez Radę Globalną[2] lub przez wyznaczony przez nią komitet.
Istnieją cztery rodzaje organizacji ruchu Wikimedia
- Afilianci z określonym regionalnym (krajowym) zakresem działania
- Organizacje tematyczne, których miejsce działania jest globalne lub ponadregionalne, działające w określonym obszarze tematycznym
- Grupy użytkowników, które zakładać można względem regionu lub obszaru tematycznego
- Huby (centra), organizowane regionalnie lub według obszaru tematycznego[3].
Organizacje Ruchu Wikimedia są kluczowym sposobem, w jaki społeczności mogą organizować się w ramach ruchu w celu realizacji działań i partnerstw. Profesjonalne zaangażowanie na wszystkich poziomach Ruchu Wikimedia ma na celu wspieranie misji wolnej wiedzy każdej organizacji, która zatrudnia profesjonalistów. Najczęściej odbywa się to poprzez wzmacnianie i wspieranie pracy wolontariuszy.
Zarządzanie
Skład i zarządzanie organizacją Ruchu Wikimedia jest kwestią otwartą, o której decyduje sam organ, w zależności od kontekstu i potrzeb, w których działa. Organem decyzyjnym jest zarząd organizacji lub podobny organ, odpowiedzialny przed grupą, którą reprezentuje - na przykład przed organem członkowskim.
Odpowiedzialności
Każda z organizacji ruchu Wikimedia jest odpowiedzialna za:
- promowanie zrównoważenia reprezentowanych społeczności,
- prace nad inkluzywnością, równością i różnorodnością wewnątrz społeczności,
- stosowanie Powszechnych Zasad Postępowania,
- rozwijanie partnerstw i współprac w obszarze zainteresowania.
Organizacje Ruchu Wikimedia są odpowiedzialne za uwidocznienie swojej pracy i działań poprzez dostarczanie publicznie dostępnych raportów. Organizacje Ruchu Wikimedia mogą zdecydować się na rozwijanie swojej stabilności finansowej poprzez dodatkowe generowanie przychodów, koordynując takie wysiłki z innymi organizacjami Ruchu, gdy jest to konieczne.
Rada Globalna musi konsultować się z już istniejącą organizacją ruchu, gdy pojawiają się propozycje nowych organizacji ruchu w tym samym obszarze działania (temat lub region), a także w kwestiach dotyczących struktury i zarządzania ruchem.
Rada Globalna
Cel istnienia
Rada Globalna [4] (Global Council, GC) jest reprezentatywnym organem strategicznym Ruchu Wikimedia. Umożliwia społeczności udział w podejmowaniu decyzji, aby lepiej kierować spójnym i wizjonerskim podejściem do rozwoju wolnej wiedzy.
Funkcje
Planowanie strategiczne[5]
Rada Globalna jest odpowiedzialna za rozwój Strategii Ruchu[6], a także za komunikację na jej temat w ramach Ruchu Wikimedia. GC zatwierdza globalną strategię, która umożliwia realizację wizji i misji Wikimedia, w tym Kierunku strategicznego. Opracowuje również, modyfikuje, ratyfikuje i rozpowszechnia zalecane roczne globalne priorytety strategiczne dla Ruchu Wikimedia.
Administracja organizacjami i społecznościami Ruchu Wikimedia[7]
Zadaniem GC jest zapewnienie odpowiednich standardów funkcjonowania społeczności, podmiotów afiliowanych i hubów Wikimedia. Aby to osiągnąć, GC ustanawia i nadzoruje procesy uznawania/nieuznawania podmiotów stowarzyszonych i hubów oraz upraszcza dostęp do zasobów (finansowych, ludzkich, wiedzy i innych) w celu sprawiedliwego wzmocnienia pozycji społeczności. Licencjonowanie znaków towarowych i elementy umowy związane z tym procesem pozostają w gestii Wikimedia Foundation.
Za zarządzanie i doradztwo w zakresie uznawania lub cofania uznania, zgodności i konfliktów podmiotów stowarzyszonych i centrów odpowiedzialny jest komitet podlegający GC. Komitet ten zapewnia zgodność ze standardami organizacyjnymi i ułatwia rozwiązywanie konfliktów[8] w celu utrzymania współpracy i harmonijnych relacji w ramach Ruchu Wikimedia.
Postęp technologiczny
GC powoła komitet, który będzie doradzał Wikimedia Foundation, oferując wgląd w wizję i priorytety Ruchu Wikimedia. Komitet techniczny powołany będzie przez GC we współpracy z edytorami technicznymi.[9]
Dystrybucja zasobów
GC ustanawia standardy i wytyczne dotyczące sprawiedliwego podziału funduszy w ramach ruchu, które są zgodne z Zasadami podejmowania decyzji. Ponadto Rada jest odpowiedzialna za przyznawanie dotacji społecznościom i organizacjom ruchu w oparciu o przydzielony budżet. Odpowiedzialność ta wynika z przekazania przez Wikimedia Foundation uprawnień GC do pełnienia roli dystrybucji zasobów w ramach Ruchu Wikimedia.[10]
Struktura
GC jest forum, na którym różne perspektywy mogą się spotkać dla większego dobra i funkcjonuje jako organ uzupełniający Wikimedia Foundation i organizacji ruchu Wikimedia. Rada jest wybierana i selekcjonowana przy użyciu procedur chroniących różnorodność, przez i ze społeczności całego ruchu.
Rada Globalna składa się ze Zgromadzenia Rady Globalnej (GCA) i Zarządu Rady Globalnej (GCB), którego członkowie są wybierani spośród członków GCA.
Zgromadzenie Rady Globalnej
Zgromadzenie Rady Globalnej (GCA) jest organem decyzyjnym Rady Globalnej. Jego członkowie są wybierani lub mianowani w celu przedstawienia różnorodnych perspektyw i doświadczeń z Ruchu Wikimedia, jak opisano w Zasadach członkostwa w Radzie Globalnej. Z wyjątkiem przypadków określonych w niniejszym dokumencie, kadencja członka GCA wynosi trzy lata. Członkowie GCA mogą pełnić swoją funkcję maksymalnie przez dwie kolejne pełne kadencje (tj. sześć lat). Po odbyciu[11] kolejnych dwóch kadencji, nie mogą oni zostać ponownie mianowani do GCA przed upływem okresu co najmniej 12 miesięcy. GCA składa się z co najmniej 100 i co najwyżej 150 członków.
W roku odbywa się co najmniej jedno posiedzenie Rady, ma ono mieć miejsce w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego, chyba że GCA przedłuży ten okres. Na tym posiedzeniu Rady, Zarząd przedstawia swój roczny raport dotyczący spraw Rady i przeprowadzonych działań. Przedkłada on działania wraz z wyjaśnieniami do zatwierdzenia na posiedzeniu.
Proces podejmowania decyzji podczas GCA:
- Wszystkie decyzje podejmowane są bezwzględną większością oddanych głosów. W przypadku równej liczby głosów w danej sprawie, wniosek zostaje odrzucony.
- Jeżeli w wyborach pomiędzy więcej niż dwiema osobami żadna z nich nie uzyska bezwzględnej większości, przeprowadza się kolejne głosowanie pomiędzy dwiema osobami, które otrzymały największą liczbę głosów, w razie potrzeby po głosowaniu przejściowym.
- Uchwała może być również podjęta poza posiedzeniem za pisemną zgodą większości wszystkich członków GC uprawnionych do głosowania i ma taką samą moc jak uchwała Walnego Zgromadzenia, pod warunkiem, że została podjęta za uprzednią wiedzą zarządu.
Odpowiedzialności GCA to między innymi:
- Podejmowanie wysokopoziomowych decyzji w ramach ustalonych dla GC celów i funkcji
- Rozliczanie GCB z działań
- Zasiadanie w podkomitetach Rady
Zarząd Rady Globalnej
Zarząd GC (GCB) jest odpowiedzialny za koordynację[12] i reprezentuje Radę Globalną, a w tym celu czerpie swoje mandaty z decyzji GCA. GCB jest upoważniony do podejmowania dalszych decyzji w sprawie działań mających na celu wykonanie tych decyzji.
GCB jest wybierany lub mianowany przez i spośród członków GCA zgodnie z procesem określonym w Polityce członkostwa w Radzie Globalnej. GCB składa się z co najmniej 5 i co najwyżej 15 członków.
Kadencja członka GCB trwa trzy lata. Każdy członek GCB będzie pełnił swoją funkcję do czasu wygaśnięcia kadencji i do czasu powołania i zakwalifikowania jego następcy lub do czasu wcześniejszej rezygnacji, usunięcia ze stanowiska lub śmierci. Po odbyciu[13] kolejnych dwóch kadencji, członkowie nie będą kwalifikować się do ponownego powołania do GCB przed upływem okresu co najmniej 18 miesięcy.
Zakres odpowiedzialności GCB obejmuje:
- Opracowanie wstępnego planu strategicznego Ruchu Wikimedia, podlegającego zatwierdzeniu przez GCA, w ramach funkcji planowania strategicznego,
- Kierowanie i nadzorowanie procesów wyboru, selekcji lub mianowania członków GCA,
- Pełnienie funkcji przedstawiciela GC w działaniach angażujących interesariuszy,
- Koordynowanie corocznego Walnego Zebrania GC,
- Utrzymywanie odpowiedzialności za wykonywanie funkcji Rady Globalnej, obejmującej zarówno GCA, jak i GCB.
Komitety Rady Globalnej
Zarząd Rady Globalnej decyduje o komitetach i ich członkostwie. Większość członków każdego komitetu pochodzi z GCA. Komitety mogą powoływać dodatkowych członków, którzy nie są członkami GCA.
Członkowie Komitetu, którzy nie są członkami GCA, mogą pełnić swoją funkcję maksymalnie przez dwie kolejne pełne kadencje trwające po trzy lata każda (tj. sześć lat). Po odbyciu[14] kolejnych dwóch kadencji, nie mogą oni być ponownie mianowani do GCA przed upływem okresu co najmniej 12 miesięcy.
Struktura wsparcia
Doradcy i łącznicy
Doradcy i łącznicy są powoływani do wspierania prac Rady Globalnej i jej komitetów w oparciu o potrzebę specjalistycznej wiedzy i wskazówek. Doradcy mogą być wzywani do oferowania spostrzeżeń, zaleceń i pomocy w rozwiązywaniu złożonych wyzwań i możliwości w ramach Ruchu Wikimedia.
Wikimedia Foundation przydziela personel[15] i innych zasobów w celu wspierania operacji GC i pomagania jej w skutecznym funkcjonowaniu.
Wikimedia Foundation
Wikimedia Foundation ("Fundacja") jest organizacją non-profit, która służy jako główny zarządca platform i technologii Ruchu Wikimedia. Wraz z innymi podmiotami Ruchu Wikimedia realizuje swoją misję jako organizacja non-profit. Czyni to przede wszystkim poprzez wdrażanie swojego kierunku strategicznego. Wikimedia Foundation powinna dążyć do dostosowania swojej pracy do globalnej strategii koordynowanej przez Globalną Radę.
Struktura zarządzania
Struktura zarządzania Wikimedia Foundation jest ustanowiona w przepisach, które są uzupełniane przez uchwały Rady Powierniczej oraz przez zasady, które mają zastosowanie do Rady Powierniczej, pracowników Fundacji i projektów Wikimedia.
Rada Powiernicza jest ostatecznym decydentem, z uprawnieniami przekazanymi Dyrektorowi Wykonawczemu Wikimedia Foundation (CEO). Jako organizacja non-profit, Fundacja jest odpowiedzialna wobec ogółu społeczeństwa, w tym społeczności Wikimedia, ustawodawców i organów regulacyjnych, konsumentów wiedzy, darczyńców i ogółu społeczeństwa.
Fundacji doradzają i wspierają ją komitety wymienione w jej przepisach lub ustanowione uchwałami Rady Powierniczej. Komitety te składają się głównie z wolontariuszy posiadających wiedzę i zainteresowanie konkretnymi obszarami tematycznymi komitetów i którzy są wspierani w swoich rolach przez pracowników Fundacji.
Obowiązki
Odpowiedzialność Fundacji spoczywa między innymi w następujących zakresach:
- Obsługa projektów Wikimedia, która obejmuje hosting, rozwijanie i utrzymywanie podstawowego oprogramowania; ustalanie warunków użytkowania i innych szeroko zakrojonych polityk ruchu; prowadzenie kampanii pozyskiwania funduszy; wszelkie inne działania mające na celu zapewnienie, że projekty są dostępne i zgodne z misją; oraz poszanowanie i wspieranie autonomii społeczności i potrzeb interesariuszy,
- Wspieranie działalności programowej ruchu,
- Zobowiązania prawne, w tym dbanie o markę, zapewnianie zasad umożliwiających realizację projektów, zgodność z przepisami, reagowanie na zagrożenia prawne i zwiększanie bezpieczeństwa wolontariuszy.
Uwagi
- ↑ Zmienione na "zostanie utworzona" po ustanowieniu.
- ↑ Przed ustanowieniem i okresem przejściowym Rady Globalnej, organizacje Ruchu Wikimedia są uznawane przez Radę Powierniczą Wikimedia Foundation.
- ↑ Karta postrzega huby językowe jako rodzaj hubów tematycznych.
- ↑ Zgodnie z przeglądami prawnymi, które Karta otrzymała w 2023, Rada Globalna początkowo nie zostanie utworzona jako podmiot prawny.
- ↑ Strategia obejmuje tu główne projekty mające na celu zmianę marki Wikimedia.
- ↑ Poprzez utrzymywanie zaleceń Strategii Ruchu w centrum dyskusji GC związanych z planowaniem i ustalaniem priorytetów inicjatyw strategicznych, alokacją zasobów i ogólnym podejmowaniem decyzji.
- ↑ W tym kontekście "administracja" odnosi się do zarządzania i nadzorowania operacyjnych aspektów Ruchu Wikimedia. Obejmuje ona ustanawianie i wdrażanie procesów, polityk i procedur w celu zapewnienia skutecznego funkcjonowania społeczności, podmiotów stowarzyszonych i hubów Wikimedia.
- ↑ Rada Globalna jest odpowiedzialna za ustanowienie i zarządzanie procesami wspierającymi rozwiązywanie konfliktów między różnymi organizacjami Ruchu Wikimedia, w tym podmiotami afiliowanymi i hubami.
- ↑ Decyzje technologiczne będą podejmowane przez podmioty zajmujące się głównie dostarczaniem produktów i usług technologicznych, wraz z odpowiednim organem ruchu kierowanym przez społeczność, powiązanym z Globalną Radą.
- ↑ Rada Globalna określa wszystkie aspekty związane z tymi obowiązkami, w porozumieniu z Wikimedia Foundation. Takie obowiązki mogą obejmować i) ustalanie polityki, strategii i standardów rozpowszechniania funduszy dla ruchu, ii) ustalanie regionalnych, tematycznych i innych alokacji funduszy, iii) określanie celów i wskaźników dla całego ruchu oraz iv) przegląd globalnych wyników programowych, między innymi określonych przez Radę.
- ↑ dowolnej kadencji w drodze wyboru, elekcji lub mianowania.
- ↑ GCB jest organem, którego zadaniem jest upewnienie się, że procesy w GC przebiegają zgodnie z planami i harmonogramami; koordynuje z innymi, gdzie i kiedy jest to konieczne, zarządza przeglądem funkcjonowania GC itp.
- ↑ jakiejkolwiek kadencji w drodze selekcji, wyboru lub powołania.
- ↑ jakiejkolwiek kadencji w drodze wyboru, elekcji lub mianowania.
- ↑ Personel będzie wspierał członków GCA w ich potrzebie aktywnego uczestnictwa w GC. Obejmuje to, ale nie ogranicza się do, wspierania tłumaczeń i zapewniania wsparcia dla fizycznej dostępności miejsc spotkań.