Strategy/Wikimedia movement/2018-20/2019 Community Conversations/Capacity Building/fa

From Meta, a Wikimedia project coordination wiki
Outdated translations are marked like this.

Scoping format

حوزه بررسی شما چیست؟

ما «ظرفیت‌سازی» را حوزه مهمی از فعالیت «جنبش» خود می‌دانیم زیرا آگاهانه لزوم توسعه و حمایت از داوطلبان انسانی، کارکنان و ذینفعان و نیز سازمان‌های آنها را برای دستیابی به «دانش» به عنوان «ارزش خدمت و دانش» به رسمیت شناخته است. در این زمینه، تعریفی از ظرفیت‌سازی برای هدایت تلاش‌های خود ارائه کرده‌ایم:

«ظرفیت‌سازی» مجموعه فعالیت‌ها و ارتباطاتی است که به شکل قاعده‌مند با هدف ایجاد، کسب، تقویت، حفظ و تبادل دانش، مهارت، عقیده، ابزار، فرآیند و منابع برای همه ذینفعان ویکی‌مدیا و حرکت به سوی جهت راهبردی دانش به عنوان ارزش خدمت و دانش صورت می‌گیرد.

در این زمینه، ذینفعان شامل افراد، وابستگان، جوامع، همکاران، داوطلبان و دیگر افرادی که خود را عضو «جنبش ویکی‌مدیا» می‌دانند، می‌شود.

برای نزدیک شدن به حوزه «ظرفیت‌سازی»، ما 7 حوزه موضوعی پرسش را شناسایی کرده‌ایم:

موضوع 1: تنوع، ارزش، جامعیت و مشارکت

مشارکت در سکوهای ویکی‌مدیا تنوع جوامعی را که قرار است به آنها خدمت کنند، بازتاب نمی‌دهد. مشارکت جهانی از نظر جغرافیا و جمعیت غیریکنواخت است، و حتی در جوامعی که ظاهراً نمود شایسته‌ای دارند، افراد، گروه‌ها و دانش از دیدگاه‌های کمتر-معروف نمود برابر ندارند. این حوزه را می‌توان چنان گسترش داد که تنوع، جامعیت، ارزش و مشارکت مرتبط با منابع (وجوه)، نمود، آداب و رسوم محلی/فرهنگی، کاربرد زبان، فرضهای زبانی و فرضهای نمود را شامل شود. بسیاری از جوامع نوظهور ظرفیت‌های مهمی دارند که جوامع غیرنوظهور از آنها بی‌بهره‌اند. نایکنواختی در توزیع منابع (مثلاً در مناطق گوناگون) ممکن است تاثیر چشمگیری بر افراد مشارکت‌کننده در روند ظرفیت‌سازی داشته باشند.

موضوع 2: تخصیص منابع

فعالیت‌های ظرفیت‌سازی باید با منابع انسانی و مالی محافظت شود. منابع اختصاصی باید به مرور زمان در سطح سیستم تخصیص یابد تا از برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی درست فعالیت‌ها، جمع‌آوری داده‌ها در سطح برنامه‌ها و فرآیندها، بهسازی پیوسته سیستم‌ها و زمینه‌سازی و اولویت‌بندی آموزش در محدوده سیستم اطمینان حاصل شود. ما همچنین باید مشخص کنیم که منابع، شامل وجوه، را چگونه باید در سطح گیرندگان ظرفیت‌سازی، شامل زمان افراد، تخصیص داد.

موضوع 3: روش‌ها و ابزارهای ظرفیت‌سازی

فعالیت‌های ظرفیت‌سازی از طریق روش‌ها و ابزارهای مشترک، مناسب و دسترسی‌پذیر اجرا می‌شود تا امکان توسعه، رشد و تقویت کار در محدوده جنبش برای ذینفعان فراهم شود. تعیین نقش توسعه، مستندسازی و تبادل روش‌های نویدبخش در تضمین موفقیت مستمر راهبرد ظرفیت‌سازی آگاهانه اهمیت دارد. تا امروز، ما در جنبش خود از عبارات آموزش و یادگیری به جای ظرفیت‌سازی استفاده کرده‌ایم. یادگیری آنلاین، مشاوره فرد به فرد، هدایت، کمک فنی در محل، و تامین بودجه زیرساخت بخشی از روش‌ها و ابزارهایی هستند که می‌توانیم به جعبه ابزارمان اضافه کنیم.

موضوع 4: نقشها، وظایف، و سیستم ظرفیت‌سازی

این موضوع به ارائه‌دهندگان ظرفیت‌سازی، گیرندگان ظرفیت‌سازی و چگونگی تصمیم‌گیری می‌پردازد. «جنبش ویکی‌مدیا» با مشکل حفظ استعداد و ظرفیت روبروست. ما از ابزار شناسایی، حفظ و ایجاد قاعده‌مند فرصت برای افراد دارای توانایی و علاقه به پذیرش مسئولیت محروم هستیم و این مشکل در همه حوزه‌های کار ما، از جمله ظرفیت‌سازی، دیده می‌شود. برخی همچنان ظرفیت‌سازی کنونی را مکمل فعالیت‌های جنبش اصلی و نه بدنه آگاهانه کار درون جنبش می‌دانند. در این موضوع، ما سطح تمرکزگرایی و تمرکززدایی ساختارها و سامانه‌های ظرفیت‌سازی و روش حفظ هوشمندی و اثر-محوری آنها را پیشنهاد می‌کنیم. در اینجا، پیشنهاد دادن روش‌های آزادساختن پتانسیل دانش موجود در جنبش برای ذینفعانی که ممکن است به آن نیاز داشته باشند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

موضوع 5: دسته‌های ظرفیت برای ذینفعان جنبش

در حال حاضر، اطلاعات چندانی درباره مجموعه ظرفیت‌های سازمانی و فردی که ذینفعان جنبش می‌توانند از آنها برای ایفای بهتر وظایف خود کمک بگیرند، وجود ندارد. برای ایجاد سیستم ظرفیت‌سازی ویژه جنبش، دستیابی به این شناخت که چه چیزی قرار است برای چه کسی ساخته شود، و ایجاد زبان مشترک (واژه‌نامه را ببینید) سازگار با ابزارهای ارزیابی ضروری است. از دسته‌های ظرفیت می‌توان به ارتباطات، حکمرانی، هواداری، سازمان‌دهی اجتماعی، جمع‌آوری کمک، مدیریت سازمانی و توسعه راهبری اشاره کرد.

موضوع 6: ارتباطات به عنوان ظرفیتی در حوزه جنبش ویکی‌مدیا

وقتی جوامع ویکی‌مدیا، به عنوان ساختارها یا افراد منظم، با مشکلات یا چالش‌های دنیای واقعی روبرو می‌شوند، مشکلات آنها اغلب، به دلیل تغییر نگرانی‌های سیاسی، نیازهای محلی و عوامل مرتبط، به عنوان موردی و نامرتبط با وضعیت‌های پیشین بررسی می‌شود. در نتیجه، لوازم و فرآیندهای موجود ممکن است نیازهای نوظهور را برآورده نکند. البته، گاهی اوقات دیگر افراد مرتبط با جنبش می‌توانند به ارائه کمک و پیشنهاد، تبادل منابع یا صرفاً همراهی فردی و گروهی با افراد درگیر چالش بپردازند. به دلیل تنوع و حضور جهانی جنبش ویکی‌مدیا (مراجعه کنید به «موضوع 1»)، مجاری، منابع، و توانایی‌های ارتباطی کنونی پاسخگوی این وضعیت‌ها نیست. ظرفیت‌سازی در سطح جنبش ویکی‌مدیا ممکن است مستلزم به‌کارگیری رویکرد ارتباطی با فرآیند شفاف و برخوردار از توانایی برآورده کردن نیازهای احتمالی جامعه باشد.

موضوع 7: ارزیابی پیوسته ظرفیت‌سازی

فرآیند ارزیابی روال‌های جاری، متغیر و بهینه باید در سیستم ظرفیت‌سنجی گنجانده شود تا جوامع و گروه‌ها، و نیز کل جنبش ویکی‌مدیا، بتوانند مزایا و معایب را شناسایی و تایید کنند و به بهسازی پیوسته روش‌ها، ابتکارات و برنامه‌ها بپردازند. بدین ‌ترتیب، گروه‌ها و افراد می‌توانند کار و روند پیشرفت خود در حوزه ظرفیت‌سازی را ارزیابی کنند و آموخته‌ها و دستاوردهای خود را به آگاهی دیگران برسانند. پیشنهادهای ما شامل میزان تاکید لازم بر ارزیابی اثر بلند-مدت، به جای پیامدهای کوتاه-مدت، خواهد بود زیرا ظرفیت‌سازی به زمان، تلاش و منابع پایدار نیاز دارد.

Talk

وضعیت فعلی چگونه است؟

بسیاری از وابستگان خواهان مشارکت اعضای کم‌تجربه در حوزه‌های کلیدی مانند حکمرانی، ارتباطات، آموزش و مدیریت برنامه هستند. البته، تلاش‌های ظرفیت‌سازی تا کنون غیرمتمرکز و محروم از بودجه کافی بوده است. در نتیجه در بسیاری از طرحهای آزمایشی با وقفه روبرو شده و امکان دستیابی به برنامه یا رویکرد منسجم از دست رفته است. برخی تلاش‌ها ما را با نقاط قوت آشنا کرده است (مثلاً طرح آزمایشی CCD)، ولی این تلاش‌ها از منابع کافی برای رسیدن به مقیاس یا دسترس جوامعی که ممکن است از مشارکت در ظرفیت‌سازی سود ببرند، محروم مانده است. تا کنون، ما دریافته‌ایم که ظرفیت‌سازی موثر به طور کلی تلاشی پیشرفته است که به وقت و توجه کلانی نیاز دارد. در ضمن، این تلاش وظیفه شخص یا گروه مشخصی نبوده است و در نتیجه به صورت اساسی یا در نتیجه ابتکار فرد یا گروه خاصی توسعه یافته (یا نیافته) است.

برنامه ظرفیت‌سازی باید امکان ایجاد مهارت و سیستم‌های پایدار برای کار گروهی جنبش را برای کارکنان داوطلبان فراهم کند. ما باید چگونگی و امکان تخصیص مسئولیت‌ها در حوزه ظرفیت‌سازی و تاثیر آن بر انواع مختلف سامانه‌ها یا رویکردها (از رویکردهای بسیار ساختارمند تا غیررسمی) را مشخص کنیم. «جنبش» باید تضمین کند که استعداد داوطلبان در جوامع موجود و نوظهور نادیده گرفته نشود.

Talk

چرا این حوزه؟

ظرفیت‌سازی را می‌توان ایجاد، پرورش و تقویت بنیان‌ها، زیرساخت و سرمایه اجتماعی جنبش ما در نظر گرفت. ظرفیت‌ها، در این بحث، منابع، دارایی‌های فیزیکی و غیرفیزیکی (شبکه‌ها، دانش)، مهارت‌ها، انعطاف، توانمندسازی اجتماعی، ارتباطات انسانی... و بسیاری دیگر از پیش‌شرط‌های مربوط به ذینفعان جنبش در مسیر حرکت به سوی دستور راهبردی را شامل می‌شود.

دستور راهبردی ما همان فراخوانی بلندپروازانه، مختل‌کننده و نوآورانه برای نوسازی جنبش است. اگر آن را جدی بگیریم، باید کارهایی را که تا امروز انجام داده‌ایم، زیر سوال ببریم. ما به بازاندیشی، تجدید سازمان و بازسازی نیاز داریم. ما باید بر بخشهای حمایت نشده جنبش متمرکز شویم و از تلاش‌هایی که دیگر مناسب نیست، دست بکشیم. این روند شامل شناسایی مشکلات سیستماتیک درون جنبش و رسیدگی به آنهاست، وقتی که جوامع، افراد و عناصر جنبش ویکی‌مدیا از حمایت هدفمند محروم می‌مانند. ما همچنین باید دستاوردهای سودمند خود را ارزیابی کنیم تا بتوانیم نقاط قوت کنونی را بهبود ببخشیم. ظرفیت‌سازی برای تضمین حرکت در راستای دستور راهبردی و همراه ساختن همه افراد ضروری است.

Talk

Scoping questions

پرسش‌های کلیدی حوزه «کارگروه» چیست؟

  1. ظرفیت‌سازی را چگونه می‌توان جامع و یکدست کرد؟
  2. کدام ذینفعان باید در ظرفیت‌سازی دخالت داده شوند و چگونه؟
  3. برای ظرفیت‌سازی به چه منابعی نیاز داریم؟
  4. کدام ابزارها و روش‌ها در سطح محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی کارآمدتر هستند؟
  5. چگونه می‌توانیم ابزارهای موجود را فراتر از آموزش، ابتکار شناسایی و قالب‌های موثر تقویت کنیم؟
  6. نقش ارتباطات در سیستم ظرفیت‌سازی چیست و ارتباطات را چگونه می‌توان در رویکرد جنبش به ارتباطات گنجاند؟
  7. کدام فرآیندها یا سیستم‌ها از ظرفیت‌سازی موثر حمایت می‌کنند؟
  8. برای حفظ و تقویت ظرفیت به چه ساختارها و بدنه‌هایی نیاز داریم و چه کسی باید اینها را حفظ کند؟
  9. تلاش‌های ظرفیت‌سازی را تا چه حد فراتر از ذینفعان جنبش و درون اکوسیستم دانش گسترش می‌دهیم؟
Talk